olovo

ISTORIJA OLOVA, 7 (iz knjige ''Оlova'' Jeremije Perića Ješe

olovo | 14 Novembar, 2010 14:41

              Iz naprijed iznesenih podataka može se zaključiti da su radnici zaposleni na šumskim radilištima i željeznici, ali ne i oni koji su radili u pilanama na području olovske opštine, nastojali u periodu između dva rata da putem štrajkova poboljšaju svoj veoma težak položaj. Bilo je u tim nastojanjima i uspjeha, ali i neuspjeha. Uspijevalo se onda kada je organizacija bila čvrsta i jedinstvena, odnosno dok su u ovom kraju djelovale organizacije KPJ i klasni sindikati. Kasnije, kada su one prestale da postoje radnik je ostao bez zaštite, nije imao ko da ga vodi kroz borbu, pa su i porazi bili neminovni, a eksploatacija kapitalista još žešća.
             O toj eksploataciji, i teškom životu šumarskih radnika, »capinaša i sjekiraša«, pisao je i Hasan Kikić, koji je učiteljevao u Hajdarevićima blizu Zavidovića, u svom poznatom djelu »HO-RUK«. Protest Kikićev bio je uperen protiv strašnih uslova rada i života onih poluproleterizovanih bosanskih seljaka, koje su domaći kapitalisti izrabljivali na svakom koraku, pa i gore od austrougarskog okupatora.
               U Olovu se rodio, a tu je, nakon završetka škole, jedno vrijeme i djelovao talentovan, mladi slikar Daniel Ozmo, sin siromašnih jevrejskih roditelja. On je svoju umjetnost i svoj život poklonio šumarskim radnicima svog rodnog mjesta. U mapi »Iz bosanskih šuma«, Ozmo je dao ciklus linoreza koji prikazuju naporan i težak život šumarskih radnika, pauperizovanih seljaka. Za tu svoju mapu on je sakupljao materijal na području Olovo - Zavidovići, gdje je proveo više od godinu dana. Inače, mapa je cjelina sastavljena od dvadeset originalno doživljenih slika koje prikazuju nevolje radnika, ali je to, ujedno i protest protiv društvene nepravde i eksploatacije.

(Dalje)

ISTORIJA OLOVA, 6 (iz knjige ''Оlova'' Jeremije Perića Ješe

olovo | 14 Novembar, 2010 14:26

DRUŠTVENO-POLITIČKA ZBIVANJA IZMEĐU DVA RATA
(1918-1941. GODINE)

              Olovska opština, skupa sa ranijom teritorijom opštine Careva Ćuprija, zahvatala je između dva rata teritoriju od 43,2 kvadratnih kilometara (43,200 ha). U njoj je, prema statističkim podacima iz 1931. godine, bilo 8.117 stanovnika. Ti ljudi su živjeli u 67 sela i zaselaka i jednoj kasabi (Olovo) koja je bila centar opštine. Iz istih izvora takođe se može zaključiti da je najviše bilo Muslimana (4.578), a zatim Srba (2.375) i Hrvata (1117), dok je ostalih nacionalnosti bilo veoma malo (svega 47).
              Administrativna podjela Bosne i Hercegovine je sve do formiranja banovina 1929. godine ostala ista kao i za vrijeme Austro-Ugarske Monarhije. Samo su, poslije 1922. godine umjesto okruga uvedene oblasti, a njihove teritorije su se, uglavnom, poklapale sa teritorijama starih okruga. Tako su opštine Olovo i Careva Ćuprija pripale kladanjskom srezu, a ovaj, opet, tuzlanskoj oblasti. Poslije formiranja banovina kladanjski srez, pa prema tome i Olovo i Careva Ćuprija, pripao je tzv. Drinskoj banovini. Takvo stanje ostalo je sve do 1941. godine, a struktura stanovništva u obadvije opštine nije se bitno izmijenila za čitavo vrijeme bivše Jugoslavije.
                 Ekonomska situacija koja je vladala nakon stvaranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca bila je i u olovskoj opštini, kao i u drugim krajevima, veoma loša. Glad je harala selima, a opština je bila iscrpljena četvorogodišnjim ratom. Ovakvom situacijom bili su, u prvom redu, pogođeni šumarski radnici i radnici na željeznici, kao i onaj sloj siromašnih seljaka koji ni do tada nisu mogli da proizvodom sa svoga imanja prehrane svoju mnogobrojnu porodicu. Tako je, npr. radni dan trajao i po 14 sati, iako su realne nadnice bile u opadanju, i to, prije svega, zbog brzog porasta cijena koje su diktirali mnogobrojni špekulanti i nakupci. Bili su to, uglavnom, austrougarski korteši i ljudi koji su se obogatili za vrijeme rata kada su stvorivši veće zalihe hrane koju su sada prodavali i po 15 puta većoj cijeni od one iz 1914. godine. U isto vrijeme nadnice su se jedva bile udvostručile.
               Uz sve to, vlast u srezu, vojnom odsjeku i opštini preuzeli su zelenaši i ratni dobitnici. Čineći pojedincima sitne usluge oni su veoma brzo ostvarili uticaj na žandarmeriju, policiju i srpsku vojsku, koju je narod, inače, dočekao sa oduševljenjem, očekujući da će u vlastitoj državi biti bolje nego pod okupatorima.
Olovska opština, skupa sa ranijom teritorijom opštine Careva Ćuprija, zahvatala je između dva rata teritoriju od 43,2 kvadratnih kilometara (43,200 ha). U njoj je, prema statističkim podacima iz 1931. godine, bilo 8.117 stanovnika. Ti ljudi su živjeli u 67 sela i zaselaka i jednoj kasabi (Olovo) koja je bila centar opštine. Iz istih izvora takođe se može zaključiti da je najviše bilo Muslimana (4.578), a zatim Srba (2.375) i Hrvata (1117), dok je ostalih nacionalnosti bilo veoma malo (svega 47).
                  (Dalje)

ISTORIJA OLOVA, 5 (iz knjige ''Оlova'' Jeremije Perića Ješe

olovo | 14 Novembar, 2010 14:19

             Međutim, neki stariji ljudi, koji su već u to vrijeme bili zaposleni, tvrde da je sindikalna organizacija postojala na željeznici, te da su u nju bili učlanjeni pored stranaca i neki domaći ljudi. Tako se iz toga perioda kao sindikalisti spominju Arsen Tadić, Miloš Obuka, Boško Krčo, Gabor Martinek, Šime Rudelić i Joško Porče. Zbog toga se s pravom može pretpostaviti da su sindikalno organizovani radnici sa područja Olova, iskazivani kroz sindikalnu organizaciju u Zavidovićima, gdje je inače bio centar sindikalnog i partijskog rada za sve zaposlene u firmi »Eissler i Ortlieb«, kao i na željezničkoj pruzi Zavidovići - Olovo - Han-Pijesak.
                Međutim, treba reći da je geografski položaj Olova, zainteresovanost okupatora za ovaj kraj sa vojno-strateškog gledišta u kome je uveden strog vojnookupacioni režim, bio jedan od razloga što sindikalni pokret nije i u ovom kraju uhvatio čvršće korijene, te da je prvi svjetski rat inače usporio razvitak radničkog pokreta, a i već postojeće organizacije bile su rasturene i onemogućene u radu. Uz sve to čovjek olovskog kraja stupajući u radni odnos, unosio je sebe onakvog kakav je bio: neobrazovan, opterećen nacionalnim i vjerskim predrasudama nenaviknut na disciplinu. On je takođe bio bojažljiv, sklon uticaju hodža i popova, koji su obično zagovarali poslušnost caru kao i bogu, pa je i to uticalo na njegovo opredjeljenje, odnosno neopredjeljenje za radnički pokret.
                I dok su zaposleni na šumskim radilištima i željeznici bili u situaciji da se koliko - toliko zaštite od kapitalističke eksploatacije i okupatorovog terora, dotle je seljak bio prepušten sam sebi. Iako je, naime, turska uprava već 1876. godine donijela Zakon o fakultativnom otkupu kmetova, koga je priznao i prihvatio i austrijski okupator, kmetovi ga zbog nemaštine nisu mogli koristiti. Kasnije, kada je Privilegovana zemaljska banka počela davati kredit za otkup u visini do polovine procjene vrijednosti kmetskog imanja, situacija se nešto popravila, ali velike kamate i kratak rok vraćanja duga, bili su nepovoljni za kmetove, tako da je do 1910. godine otkupljeno veoma malo kmetskih kuća.
Neriješeno agrarno pitanje, korumpirano činovništvo, naduto i prezrivo ponašanje došljaka, veliki porezi, česte pljenidbe, gubitak slobode Muslimana, novčana privreda i birokratska vlast, stvorili su za siromašnog seljaka još teže uslove života nego što su bili prije austrougarske okupacije. »Teret kapitalizma je stekao, a teret feudalizma se nije razriješio«, pisao je Veselin Masleša. Porezima i zajmovima, kao i na tržištu, zemljoradnik je bio eksploatisan od kapitaliste, a pored toga imao je stalne obaveze prema feudalcu kao kmet. Da bi mogao platiti porez i kupiti najneophodnije artikle za odijevanje, ishranu i obradu zemljišta siromašni seljak olovske opštine morao je sve više svojih proizvoda otkidati od usta i iznositi na pijacu, gdje je upadao u makaze nesrazmjernih cijena između industrijskih i poljoprivrednih proizvoda.
                  (Dalje)

ISTORIJA OLOVA, 4 (iz knjige ''Оlova'' Jeremije Perića Ješe

olovo | 14 Novembar, 2010 14:04

AUSTROUGARSKA OKUPACIJA
(1878-1918)

              Nakon vojničkog zaposjedanja Bosne i Hercegovine od strane austrougarskih trupa došlo je do velikih promjena. Novi režim izvršio je znatne promjene u administrativnom i političkom pogledu. Bosna i Hercegovina podijeljena je na okruge, a ovi na srezove (kotare). Srezovi su bili podijeljeni na opštine, a ove na mahale i zaseoke. Po toj podjeli Olovo je, kao opština, potpalo pod kladanjski srez, a ovaj pod tuzlanski okrug.
              Kao i u ostalim mjestima, tako su i u Olovu, Muslimani bili uvjereni da je boravak austrougarskih trupa privremen. Na molitvama u džamiji još se spominjao sultan kao suveren, a o praznicima su iznošene stare turske zastave. Turski novac još je bio u opticaju. Uz sve to, muslimanske mase bile su duboko nepovjerljive i neprijateljski raspoložene prema tuđinskoj vlasti, koja im je oduzela raniji privilegovani društveni položaj. Nezadovoljno je bilo i srpsko stanovništvo, tako da se Austro-Ugarska od samog početka okupacije odlučno suprotstavila jačanju srpske nacionalne misli, koju je, ipak, smatrala najopasnijim neprijateljem, radi čega je i nastojala da spriječi približavanje ili savez muslimanskog i srpskog stanovništva.
              Zbog toga je austougarska vlast, nakon vojničkog zaposjedanja okupirane teritorije, nastojala da što prije zavede red i da pohvata odmetnike i one koji su zaostali iza vojske pljevljanskog muftije Mehmed-efendije Šemsekadića , tako i preostale hajduke koji su se i dalje zadržavali na Romaniji, pa i oko Olova (Jovo Tandarić i Đuro Zekanović). Između ostalog austrougarska obavještajna služba je otkrila da se u Srbiji sprema grupa bivših boraca otpora da pređe u istočnu Bosnu čim ozeleni šuma, s ciljem da otpočnu borbu protiv okupatora, a imati u pozadini naoružane ljude na koje se srpska vojska mogla osloniti, bilo je vrlo opasno. Zbog toga su i preduzeti koraci da se te grupe likvidiraju.
               Vlast u Olovu, u prvo vrijeme okupacije, nalazila se u vojnim rukama. Komanda 13. austrougarske divizije, čije je sjedište bilo u Tuzli, angažovala je u svoju službu sposobnije činovnike iz turskog doba, i to tek nakon temeljitog provjeravanja njihovog držanja prije i u vrijeme nastupanja austrougarskih trupa, ali je odmah počelo i doseljavanje činovnika, trgovaca, zanatlija i lica slobodne profesije iz Austrije, Ugarske, Njemačke i Italije. Svi su oni, uz žandarmeriju i domaće pandure, policiju i vojne garnizone, imali da posluže za učvršćenje okupatorske vlasti i zavođenje birokratskog policijskog sistema. Smatrajući Bosnu i Hercegovinu za svoju koloniju koju je trebalo što više eksploatisati, okupator ju je već u decembru mjesecu 1879. godine uključio u carinski sistem Monarhije, što je kapitalističkoj eksploataciji otvorilo širom vrata, a šumska i rudna bogatstva Olova i okoline kao i ostalih krajeva, našla su se netaknuta pred gladnim stranim kapitalom.
               (Dalje)

ISTORIJA OLOVA, 3 (iz knjige ''Оlova'' Jeremije Perića Ješe

olovo | 14 Novembar, 2010 13:58

                Za izvoz olova i druge robe iz Olova u Dubrovnik i u druga mjesta, i uopšte za obavljanje trgovine i prometa, korišteni su konjski karavani, dok je prenos putnika vršen jahaćim konjima. To je zato što u srednjem vijeku, a i mnogo kasnije, u ovim krajevima uopšte nije bilo kolskih puteva, tako da su Vlasi stočari bili najvažniji činilac u vršenju čitavog prometa od Olova do Dubrovnika i obratno. Inače, karavani su do Olova dolazili putem koji se u dokumentima nazivao »Via narente«, a koji je od Dubrovnika išao preko Blagaja, Konjica i Ivan Sedla, a zatim preko Visokog i Sutjeske za Olovo. Od Olova se jedan krak odvaja za Kladanj Zvornik, Srebrenicu i Tuzlu i dalje za Slavoniju i Ugarsku, dok je drugi krak preko Zagorja išao za Knežinu, Borač, Glasinac, Praču i Rogaticu. »Via narente« je imao veliki značaj u međunarodnom saobraćaju, jer je Jadransko more i primorske gradove povezivao sa Srbijom (preko Srebrenice i Zvornika), Sremom i Ugarskom (preko Tuzle, Brčkog i Bosanske Rače), zbog čega su za njega bile zainteresovane i sve zemlje koje su se graničile sa srednjovjekovnom Bosnom.
            U starija vremena, dok uz drumove još nisu bila izgrađena skloništa, putnici su sa sobom nosili šatore ili tende pod kojima su noćivali. Međutim, pošto su karavani ponekad imali i po sto konja pa i više, počeli su duž puta, da se grade skloništa za smještaj ljudi, stoke i robe. Takva skloništa su postojala u doba srednjovjekovne Bosne i uz tzv. »Via narente«. Pošto je u doba turske vladavine došlo do znatnog porasta saobraćaja, uz glavne i sporedne puteve po selima i varošima počeli su da se podižu hanovi i karavansaraji.
             Hanom se nazivala zgrada u kojoj su konačili putnici a u iste svrhe služio je i karavan saraj (riječ složena od kjarban ili karavan i saraj). Prva riječ označava veći broj konja i kiridžija, dok je druga značila dvor. Razlika između hana i karavan-saraja bila je u tome što je putnik u hanu plaćao konak i zimi i ogrev, a konak je u karavan-saraju bio besplatan, dok se za hranu i ogrev putnik morao brinuti sam. Osim toga, u hanovima je bilo nešto namještaja i posteljine, a u karavan-saraju nije bilo ništa.
              (Dalje)

ISTORIJA OLOVA, 2 (iz knjige ''Оlova'' Jeremije Perića Ješe

olovo | 14 Novembar, 2010 13:48

          Nakon 1450. godine smanjuje se broj Dubrovčana u pojedinim bosanskim mjestima, pa i u samom Olovu. Razlog tome treba tražiti u sve većoj opasnosti od Turaka koji upravo u to vrijeme proširuju svoju vlast i na bosansko područje, upadajući sami ili na poziv bosanskih feudalaca u pogranične krajeve Bosne, i to baš u one dijelove gdje su se nalazili glavni rudnici srebra i olova. Inače, Dubrovčani koji su živjeli u Olovu bavili su se uglavnom trgovinom, a bilo je i takvih koji su zakupljivali carine u rudnicima, što je bio veoma unosan posao. Svoje pravo na Ubiranje carine, velikog izvora prihoda, vladari i feudalci davali su u zakup, što je bilo vrlo česta i uobičajena pojava u srednjem vijeku. Time bi se vladar oslobodio od organizacije carinske službe, a određena svota novca u vidu zakuďnine bila mu je uvijek zagarantovana. Jedan od zakupaca carine u Olovu bio je i Živko Lamrić. On je počeo da naplaćuje višu carinu nego što je to bilo uobičajeno, zbog čega je morala da interveniše čak i dubrovačka vlada.
           Prisustvo Dubrovčana u bosanskim gradovima, pa i u Olovu, imalo je uticaja na život onih naših ljudi koji su sa njima dolazili u kontakt. Dubrovčani su, isto tako, po običajima onog vremena, ostavljali crkvama za spas duše dio svoje zaostavštine, a nije bio rijedak slučaj da su i sami svojim prilozima učestvovali u podizanju novih vjerskih objekata.
            Međutim, mada je Dubrovnik svojim posredništvom u trgovini i investiranjem kapitala pomogao i podsticao razvoj bosanske privrede on je u isto vrijeme kočio i sputavao svaki značajniji pokušaj privrednog osamostaljenja srednjovjekovne Bosne.
Pojedini feudalci su nastojali da iz veze sa Dubrovnikom izvuku što je moguće veću dobit za sebe. Tako npr. Radoslav Pavlović u povelji od 10. aprila 1441. godine dozvoljava Dubrovčanima slobodnu trgovinu po svojoj zemlji, ali pod uslovom da plaćaju prave i zakonske carine. Vojvoda Petar i knez Nikola Pavlović takođe u povelji od 15. jula 1454. godine zahtijevaju da Dubrovčani plaćaju carine kao i za vrijeme kneza Pavla, vojvode Petra i vojvode Ivaniša. No i pored toga članovi porodice Pavlović, koji su inače u poveljama garantovali Dubrovčanima sve moguće slobode, nisu se ustručavali da zaustavljaju dubrovačke trgovce pa i čitave karavane i da im oduzimaju robu, nakon čega je redovno intervenisala dubrovačka vlada.
            Iako su u drugoj polovini XVI vijeka bosanski feudalci pokazivali znatno manje interesa za trgovinu olovom, orijentišući se više na prodaju srebra, i na kupovinu luksuzne robe, ipak se i u kasnijim godinama i feudalci pojavljuju kao prodavači rudarskih proizvoda. Tako npr. braća Pavlović, Petar i Radoslav, u više navrata prodaju Dubrovčanima velike količine olova, a to su mogli činiti, zato što se najveći rudnik olova u Olovu nalazio na njihovom području.
           (Dalje)

ISTORIJA OLOVA, 1 (iz knjige ''Оlova'' Jeremije Perića Ješe

olovo | 14 Novembar, 2010 09:57

I S T O R I J A O L O V A
(olovskim Srbima, na znanje i pomen)

U V O D

              Opština Olovo se nalazi na obroncima planina Romanije, Konjuha i Zvijezde, sa površinom od 408 kvadratnih kilometara. Po popisu stanovnika 1981. godine imala je 16.317 stanovnika, sa 47 naselja, uglavnom seoskog tipa, smještenog pretežno na planinskoj visoravni, sa nadmorskom visinom od 800 do 1200 metara. Dolinsko područje otvoreno je u pravcu sjeverozapada i jugozapada, a obuhvata dolinu vodotoka Krivaje, Bioštice i Stupčanice.
            Sam grad Olovo nalazi se na magistralnom putu Sarajevo - Tuzla i sastavcima rijeka Stupčanice i Bioštice, koje na izlazu čine plahovitu i kanjonima bogatu Krivaju, desnu pritoku rijeke Bosne.
            Zahvaljujući bogatim nalazištima rude olova, po kome je mjesto i dobilo ime, srednjovjekovno Olovo koje se pod tim imenom prvi put spominje 1382. godine postalo je nadaleko čuveno i poznato. U njega, zbog kupovine rude, u četrnaestom i petnaestom vijeku dolaze brojni trgovci iz Dubrovnika, Splita, Zadra i drugih primorskih gradova, a za rudu iz Olova bile su zainteresovane i neke prekomorske metropole.
            Olovo je u srednjem vijeku bilo i sjedište bosanskih franjevaca, koji su bili česti gosti nadaleko poznatog franjevačkog samostana.
              Na opštini se od davnina nalazi i veliki broj srednjovjekovnih nekropola, od kojih su one u Križevićima, Boganovićima, Musićima i Mramorju posebno bogate nadgrobnim spomenicima-stećcima, sa natpisima, skulpturama i heraldičkim ukrasnim motivima.
             Dolaskom Turaka Olovo gubi značaj koji je imalo u vrijeme vladavine bosanskih kraljeva. Dio ovdašnjeg stanovništva, naročito hrvatskog, pobjegao je ispred turskih osvajača i nastanio se u susjednoj Slavoniji i drugim krajevima Hvatske. Zbog toga je u to vrijeme mnogo napuštenih naselja. Nešto kasnije ovo područje se počelo naseljavati stanovništvom koje je prešlo na islam, kao i onim koje se doseljavalo iz drugih krajeva. Olovo nije više moglo da dostigne onaj značaj koga je imalo u srednjem vijeku i za vrijeme eksploatacije rude olovo.
             Poslije Austrougarsk okupacije Bosne i Hercegovinr, izgrađena je šumska željeznička pruga Zavidovići - Olovo - Han-Pijesak, uz otvaranje brojnih šumskih radilišta, što je dalo novi pečat cjelokupnom životu olovskog područja. Do tada je Olovo bilo stočarski i poljoprivredni kraj. Od tada Olovo postaje veliko šumsko eksploataciono područje na kome se zapošljava veći broj stanovnika Olova i okolnih sela. Stvaraju se i prve radničke organizacije drvodeljaca i željezničara, koje se uključuju, u borbi protiv eksploatatora, u brojne štrajkačke i tarifne pokrete toga vremena.
             Stanovništvo olovske opštine prošlo je u Drugom svjetlom ratu teška stradanja i velika iskušenja, jer se nalazilo na vjetrometini, na periferiji četiri ustanička žarišta, izloženo je nasrtajima brojnih neprijateljskih grupacija i pokreta, a najteže su, kao i u Prvom svjetkom ratu, stradali Srbi.
            Olovska opština je iz ratnog vihora izašla opustošena, opljačkana, porušena i popaljena, bez putne mreže, škola, učitelja i ljekara, ali slobodna i ujedinjena u zajednicu jugoslovenskih naroda i narodnosti. Njeno stanovništvo, uključilo je sve svoje snage u borbu za obnovu ratom razorenih sela, pruga, mostova i pilana, kao i izvlačenje svoga kraja iz vjekovne zaostalosti.
             Na bazi vlastitih privrednih resursa podižu se novi privredni kapaciteti, razvija se šumarstvo i drvna industrija - privredne grane koje su dugo vremena činile okosnicu razvoja komune, dok je izgradnjom modernog asfaltnog puta Sarajevo - Tuzla područje Olova direktno povezano sa dva velika industrijska i potrošačka centra. Time je opština ujedno dobila i izlaz u svijet.
              Dinamičan razvoj opštine u poslijeratnom periodu imalo je značajnog uticaja i na sveukupni društveno-ekonomski razvoj i socijalni položaj stanovništva ovoga kraja. Tako je društveni proizvod po stanovniku dostigao 27.300 dinara, a nacionalni dohodak 24.130 dinara po glavi stanovnika. Zapaženi rezultati ostvareni su zahvaljujući preduzećima: ‘‘Šumarstvo’’, Primarna prerada drveta ‘‘Stupčanica’’, ‘‘Finalna prerada drveta’’, Tvornica namještaja ‘‘Bor’’, Tvornica trikotaže ‘‘Šik’’, Rudnik olova, ‘‘Stupčanica-trans’’, Prevoz putnika i održavanje vozila, ‘‘Građevinarstvo’’, ‘‘Ehos’’- motel Olovo, Srednjoškolski centar ‘‘25. maj’’, Osnouno obrazovanje i vaspitanje, Dom zdravlja i druge.
U tim organizacijama je radilo 2.850 radnika, a osnovnu privrednu djelatnost predstavljalo je uzgoj i eksploatacija šuma (75% ukupnih površina opštine čine šume i industrijska prerada drveta, a radilo se i na planu stvaranja uslova za finalizaciju drvne proizvodnje.
             Dinamičan razvoj privrede pratio je i brz razvoj društvenih djelatnosti, a posebna pažnja je posvećena zdravstvenoj i socijalnoj zaštiti stanovništva, elektrifikaciji sela, izgradnji puteva, vodovoda, telegrafsko-telefonske mreže, školskog prostora i drugih komunalnih i infrastrukturnih objekata. U Domu zdravlja u Olovu bilo je zaposleno 12 ljekara i 52 medicinska radnika, a izvršena je elektrifikacija svih domaćinstava, izgrađeno je 360 kilometara asfaltnih i makadamskih puteva. Najveći broj sela imao je svoje vodoopskrbne objekte, osnovnim obrazovanjem obuhvaćeno je 100% djece, a u Srednjoškolskom centru za usmjereno obrazovanje bilo je 800 učenika, od kojih se svake godine u prosjeku 10% upisivalo na studije višeg i visokog obrazovanja, itd.
           Posebna pažnja bila je posvećena razvoju trgovinske mreže i ugostiteljstva, a nosilac ove značajne društvene funkcije je Radna organizacija ‘‘Jedinstvo’’, koji je djelovala u sastavu ‘‘UPI’’ Sarajevo. Činili su se značajni napori na stvaranju uslova za razvoj banjsko-klimatskog i drugog turizma. Veliki broj brdskih rijeka bogatih ribom i široka šumska prostranstva u kojima ima dosta divljači pružali su izvanredne uslove za kampovanje, lov i ribolov.
              Dinamičan razvoj uslovio je visok porast stanovništva. Na području opštine 1961. godine je bilo 13.687stanovnika i 2.927domaćinstava, dok je zadnjim popisom (1981. godine) utvrdeno da na opštini ima 16.317 stanovnika i 3.841 domaćinstvo.

(Dalje)

RADMILO ZEKIĆ

olovo | 08 Novembar, 2010 13:26

    Radmilo (Radomir) Zekić je rođen u olovu 21. 07.1969 godine.
       Osnovnu školu završio u Solunu (''Hasan Kikić), a srednju u Srdnjoškolskom centru ''25 maj'' u Olovu (poljoprivredni tehničar).
       Aktivno igrao fudbal u FK ''Stupčanica'' Olovo, gdje je branio za sve selekcije od pionira, juniora, do prvog tima u periodu od 1983 do 1990. godine.
      Muzikom se bavio amaterski iz zadovoljstva, što je posle ratnih dešavanja prešlo u profesionalnu djelatnost.
       Snimio 7 albuma od toga 6 za Muzičku produkciju Renome, a jedan zadnji za muzičku produkciju BN-mjuzik.
      Pravni fakultet upisao u Banjoj Luci 2004. godine, a diplomiorao u 2008. godine.
      Postdiplomske studije završio u Beogradu na privrednoj akademiji i ima zvanje diplomirani pravnik-master.
       Kroz muzičku karijeru obišao sve kontinente vise puta.
       Posleratni perio živio u Vlasenici do 2004 godine a sad Živi u Zvorniku.

Богдан Боровчанин - ХУМАНИТАРАЦ ОД ЗАЧЕЋА ДО СМРТИ

olovo | 01 Novembar, 2010 22:48

ПРИМ. ДР ЉУБОМИР МЕДИЋ

olovo | 01 Novembar, 2010 18:08

ПРИМ. ДР ЉУБОМИР МЕДИЋ
(специјалиста стомтолошке протетике)

       Рођен је 11. 01. 1953. године Оловским Лукама, гдје је завршио основну школу, а Срдњу зуботехничку школу завршава 1972. године у Сарајеву у којој је био и предсједник омладине.
       Исте године је уписао Стоматолошки факултет у Сарајеву. Са наглашенима осјећајем за друштвених живот, у току треће и четврте године, је предсједник студентске организације. Факултет завршава 1977. године, наклон чега одлази на одслужење војног рока у Београд и Добој (као љекар стажиста), након чега је добио резервни војни чин.
        У току 1979. године се запошљава у Здраствену станицу у Олову у којој је био управник, гдје учествује у прерастању исте у Дом здравља. Био је први његов директор, до краја 1984. године. Полије тога одлази на специјализацију стоматолошке протетике у Сарајеву, коју окончава 1987. године.
        Као љекар бавио се синдикалнима радом и у сјећању су остала лијепа дружења...
        У току рата у БиХ био је у Оловским Лукама, а након рата (полије Дејтонског споразумна у којем су Олово и Оловске Луке припале Федерацији БиХ), прелази у Зворник, гдје 1996. године отвара приватну стоматолошку ординацију ‘‘Medicol’’.
       Активан је члан у стоматолошким организацијама (у другом мандату Скупштине коморе доктора стоматологије Републичке Српске је предсједник надзорног обора), а био је оснивач и потпредсједник, а једно вријеме и предсједник Удружења приватних доктора стоматологије Републике Српске.

        Ожењен је Станом Красић (сада Медић) 1981. године. Имају двије кћерке, које су завршавале основану шкољу у Олову и Шапцу, а средњу у Зворнику, након чега одлазе на студије у Београд. Старија, Јелена, завршила је Факултет организационих наука и ради од 2008. године, а млађа Ивана је завршила Факултета ‘‘Браће Карић’’. Наставиле су мастер студије.
       Живи у Зворнику и успјешно води стоматолошку амбулантну ‘‘Medicоl’’, у улици Браће Југовић 2а, e-mail: medicol@teol.net (код жељезног моста), телефони 056 210-918 и 065 535-045.
       Брат Миливоје живи у Бијељини са супругом Радом, кћерком Тањом и сином Бојаном.
       Отац Маријан је умро 1987. године, а мајка Стака 2010. године. Сахрњени су у Оловским Лукама.
      Веома је поносан што потиче из Олова, и као такав јако је омилљен међу оловљанима у Зворнику, међу којима су доктори Рајко Жугиће и Драган Грубачић, оптичарем Млађом Којићем, рођаком Радом Медићем, Бранком Цвијановићем, Браном Жугићем, Радмилом Зекићем, Новицом Ђурђијићем, Самојком Жугићем, Пером Дивљановићем, Славишом Вишњићем...
      Кумовао је, заједно са Рајком Жугићем, слави цркве у Олову за 70-годишњицу њеног освећења 11. септембра 2010. године.
      У току 2006. године у властитом издању, поводом 10 година исељавања Срба из Олова, штампао је књигу сакупљених пјесама ''Запамтиће Луке и Олово кад' ће лола пропјеват' поново'', која је врло радо прихваћена међу људима исељених из Олова.
      Са изузетним смислом за друштвене односе, иницирао је Скуп Оловчића, али и сакупљање грађе за књигу ‘‘Оловски Срби – некада и сада’’.

Ko sam ja?

OLOVSKI SRBI NEKADA I SADA

Molim Srbe (a i one koji to nisu) koji su se rodili, živjeli ili su na bilo koji drugi način imali veze sa Olovom i olovčićima da mi pošalju sve što su sakupili o Olovu, tekstualni dio, fotografije, događaje, pojave vezane za značajne ličnosti, adrese i brojeve telefona bivših stanovnika Olova, zapisi o rodoslovima (familijama) i ts., kako bih sistematizovao iste i pripremi za knjigu ''Olovski Srbi nekada i sada''.
Najveći problem, koji je dostupan javnosti, je gdje su današnji Srbi iz Olova. Pošto se puno krećem, taj podatak mi nije toliko nepoznat, ali javlja se propratan problem kako ući u svaku kuću ili uzeti podatak od svih.
Radi toga sam taj problem obnarodovao na ovom blogu, koji se nađe na google pretraživaču…
Ako mi svi vi pomognete, materijal ču lakše prikupiti, a onda dolazi njeno uređivanje i objavljivanje (a to je za mene manji problem, jer se bavim tim poslovima).
Jednu bazu podataka mogu pripremiti sam i sa saradnicima, kao što je prim. dr. Ljubomir Medić iz Zvornika, Ratomir Kojadinović iz Bijeljine, Slavko Žugić iz Beograda i neki drugi dobrotvori, koji će svojim blagodarnim djelima pomoći da se sakupi materijal i objavi knjiga ''Olovski Srbi nekada i sada''.
Logistička koncepcija je podređena onima kojima je knjiga namjenjena i zato je naglasak da dajete što više materijala o sljedećem:
1. Istorija Olova
2. Porijeklo Srba i srpskih prezimena
3. Značajni ljudi u istoriji Olova
4. Kuda je ko odselio, sa porodičnim prilikama
5. Imena i prezimena olovskih Srba sa adresom i brojevima telefona
6. Prilozi samopisa, fotografija, dokumentacije o Olovu i životu Srba u Olovu i u rasejanju (u ratu i poslije rata 1992. godine).

Metodološka matrica je vitalna i može se mijenjati, a zavisiće i od prikupljenog matrijala i od opšteg pogleda na situacionu i istorisku zbilju ''Olovski Srbi nekada i sada''.
Kao dobromislen i pravorječiv istraživač, neće me zbuniti ni oni koji nemaju dobru namjeru prema Srbima iz Olova. Ali, neka me poštede svojih nečistih misli koje se neće zaodjenuti u moju čistu košulju jezika. Ja sam samo nepotkupljiv svjedok o svemu što se dešavalo.

I to nije sve, učestvujte i predlažite, neka knjiga bude rezultat kolektivnog rada.
Najljudskije, s poštovanjem!

Nedeljko Žugić

Podatke možete slati na e-mail adrese ili kao komentare na blogu (www.olovo.rs):
nedeljko.zugic@gmail.com
glasistoka@gmail.com

PJESMA O OLOVU

Kao u one dane kad smo bili djeca,
noćas sam lebdio na krilima mjeseca.

Vidio sam naš zavičaj bajni,
ne prepoznaše me drugovi zavičajni.

Bio sam na našim lednim izvorima,
ja žednik zavičajni – u snovima.

Mislio sam ognjište će zavatriti
pa ću opet kraj njega srećan biti.

Javi mi se žalobnica vila,
ovako je meni govorila:

''Čuvarica sam groba ti očeva,
Iznad kojeg munja bijesa sijeva!''

Nigdje Srba ni krsta tisova,
srušena je kula naših snova!

Šta biješe od našeg Olova…?

Nedeljko Žugić

ZAVIČAJ ME ZOVE

Evo pjesme sada nove
Zavičaj me sebi zove
Da se vratim do Olova
Tu je zemlja Srbinova.

Da prošetam livadama
I prostranim planinama
Od Drecelja do Drapnića
Luku, Brda, Dugandžića.

U septembru doću tamo
Da ko nekad zapjevamo
Zavičajne pjesme mile
Što su srpstvo proslavile.

Saša Nikolić

Meni

Pretraži

Kalendar

«	Novembar 2010					»
Po	Ut	Sr	Če	Pe	Su	Ne
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30